Pridd, Tân a Halen gan Micki Schloessingk

Mae Micki wedi bod yn gwneud potiau am flynyddoedd lawer. Mae sensitifrwydd ffurf a gwybodaeth o ddeunydd yn anhepgor yng ngwneuthuriad pob pot. Wedi’i hysbrydoli’n gynnar gan botiau teracota a phridd oren India, mae Micki â pharch dwfn tuag at y pridd dan ein traed. Gan ddeall ei briodweddau a’i gyfyngiadau, bydd Micki’n gweithio â chlai i’w drawsnewid yn botiau y gallwn eu defnyddio a’u mwynhau bob dydd. Mae dal un o bowlenni te Micki yn eich dwylo’n cysuro, mae tywallt dŵr claear o un o’i photeli’n bleser rhwydd. Bydd Micki’n gwneud gwaith sy’n gyffyrddol. Mae â phwysau cysurol iddo, mae ei ffurfiau’n naturiol ergonomig, a’i weadeddau’n hudolus. 

Mae Micki, sy’n wneuthurwr blaenllaw potiau wedi’u tanio, yn un o ddyrnaid bach o grochenyddion byd-eang medrus felly sy’n gwneud potiau wedi’u tanio â choed a’u gwydro â halen. Mae ei mewnwelediad dwys i iaith clai wedi tyfu wrth iddi feithrin y cyfrwng. Ni fydd y ffurfiau sicr, y gweadeddau atgofus a’r lliwiadau cyfoethog y bydd Micki’n eu cyflawni yn ei gwaith yn digwydd drwy ddamwain. Er ei bod yn anochel fod yna elfen o’r anrhagweladwy yn y broses o danio, mae Micki â gwybodaeth sensitif o’r palet o danio â choed a gwydredd halen, un sy’n goleuo pob un o’i phenderfyniadau yn y stiwdio.

Bydd Micki’n taflu ac yn adeiladu ei photiau â llaw. Rhai o’i darnau sydd wedi’u gwneud â llaw ac sy’n fwyaf ymddangosiadol syml yw’r rhai mwyaf bwriadus, wedi’u llunio â llaw i ddwylo eraill afael ynddyn nhw. Mae odyn tân coed Micki’n endid deinamig ynddi’i hun, yn newid gyda phob taniad. Mae’r cylch deuddydd o danio’n gorfforol ymdrechgar ac yn gofyn am sylw craff drwyddo draw. Lleoliad y potiau yn yr odyn sy’n pennu llwybrau’r fflamau, yr halen a’r lludw coed, pob un yn effeithio’n ddramatig ar orffeniad y potiau.

Am yr un mlynedd ar bymtheg diwethaf mae Micki wedi parhau i ddatblygu Bridge Pottery, lle mae’n byw ac yn gweithio, ym mhentref gwledig Cheriton ar Benrhyn Gŵyr yn Ne Cymru. Mae Bridge Pottery’n cynnwys oriel, sied odynau, gofodau stiwdio, ystafell glai ac ardaloedd amlbwrpas allan yn yr awyr agored. Mae’n amgylchedd sy’n egnïol ac yn heddychlon lle bydd Micki’n croesawu crochenwyr, myfyrwyr a’r cyhoedd a fydd yn ymweld. Mae sgyrsiau creadigol a chydweithrediad yn anhepgor i arfer Micki sydd, yn ôl ei natur, yn parhau i esblygu gyda phob pot fydd yn cael ei danio.

Cyflwyniad gan Ceri Jones

Mae’r ddaear yn bwysig i Micki Schloessingk. Teimlo’r tir dan ei thraed, gafael yn y clai yn ei dwylo, mae synnwyr Micki o’r byd wedi’i oleuo’n sylweddol gan ei rhyngweithiad corfforol ag o. Bydd Micki’n trawsnewid clai o’r ddaear yn wrthrychau cyffyrddol y gallwn eu defnyddio ac ymhyfrydu ynddyn nhw bob dydd. Bydd yn gwneud hynny â gwybodaeth f segol sy’n ganlyniad blynyddoedd lawer o weithio â chlai a chyda sensitifrwydd tuag at ei briodweddau sylfaenol.

Bwriad Micki yw ‘gwneud potiau sy’n tyfu ar y rheiny sy’n eu defnyddio.’1 Mae ei chadernid wrth wneud hynny wedi’i gynnal dros ddegawdau o wneud ac archwilio. Mae wedi’i rwymo gan ei hagwedd holistig tuag at fywyd. Bydd Micki’n cymryd amser i sylwi ar y byd o’i chwmpas ac i’w deimlo, a bydd yn rhoi o’i hamser a’i phro ad i eraill. Mae yna ecoleg o wneud sydd fel pe bai wedi tyfu o gwmpas arfer Micki ac mae’n un o gyfnewid creadigol.

Mae Micki yn wneuthurwr blaenllaw crochenwaith sydd wedi’i danio â choed yn y Deyrnas Unedig, yn wir yn un o grwˆ p bychan byd-eang. Mae ei dealltwriaeth o iaith clai yn gynhenid ym mhob darn y bydd yn ei greu. Nid drwy ddamwain y bydd y ffur au sicr, y gweadeddau atgofus a’r lliwiadau cyfoethog yn digwydd. Er bod yna elfen anochel o anallu i ragweld canlyniadau yn y broses o danio, mae Micki â gwybodaeth sensitif o’r palet o danio â choed a gwydredd halen, un sy’n goleuo ei holl benderfyniadau yn y stiwdio. 

Wrth wneud potiau sydd i’w defnyddio a’u mwynhau gan eraill, mae’r synnwyr o gyffyrddiad a’r rhyngweithiad â phob pot yn anhepgor i’r ffordd y’u gwneir. Bydd dawn, gwybodaeth a sensitifrwydd yn cyfrannu’n gyfartal i bob pot a phan agorir drws yr odyn yn dilyn tanio, bydd Micki’n llawn cyffro a phryder. Bydd y nodiadau manwl, pacio’r odyn yn gymhleth ac yn fanwl gywir â choed a halen ar yr adeg orau posib yn ystod y cylch tanio deuddydd, i gyd yn gadael eu hôl ar bob pot. A bydd pob pot yn gadael ei farc ar Micki wrth iddi ystyried ei gymeriad terfynol. Fe anfonir pob pot allan i’r byd gyda gofal ac angerdd yn ei wneuthuriad.

Yna fe drosglwyddir yr ystyriaeth i ni oherwydd mae dewis pot i’w ddefnyddio, i’w gael yn ein bywydau yn benderfyniad hyfryd. Byddwn yn ei gyffwrdd, yn gafael ynddo, yn edrych arno, yn synhwyro’r teimlad y mae’n ei roi i ni. Gall potiau ddod â phleser gwirioneddol i’n bywyd dyddiol, gallant wella arferion a defodau dyddiol. Bydd materoliaeth amrwd y clai, mewnwelediad a gallu’r crochenydd, a gofynion ymarferol bywyd dyddiol, i gyd yn effeithio ar ffurf, estheteg a swyddogaeth potiau serameg. Mae’n werth treulio amser yn ymhyfrydu ynddyn nhw.

Mae arddangosfa Micki, Pridd, Tân a Halen yn ddathliad o grochenwaith enghreifftiol sydd wedi’i danio â choed. Mae’n edefyn arall yn y gyfres Iaith Clai: Rhan Un – cyfres o arddangosfeydd sy’n archwilio dim ond dyrnaid o amlygiadau amryfal clai. Daeth arddangosfa Anna Noël, Adrodd Straeon, â chwedlau ac animeiddiad crog yn seramegau f gurol Anna. Bydd arddangosfa Anne Gibbs yn archwilio ffur au cer uniol a’n synnwyr o ofod. Fe grëir y gwaith i gyd â sgil a sensitifrwydd: priodweddau sy’n deillio o chwilfrydedd ac ymroddiad i gyfrwng y gellid dadlau sy’n ddi ino. 

Cyfweliad gyda Micki Schloessingk a Ceri Jones

Taflu Clai

Tanio

Arddangosfa yn Oriel Mission

Amserlen Deithio

Oriel Mission

Abertawe

16 Gorffennaf – 4 Medi 2016

Canolfan Grefft Rhuthun

Sir Ddinbych

1 Hydref – 27 Tachwedd 2016 

Oriel Serameg

Aberystwyth

4 Chwefror - 24 Mawrth 2017

Canolfan Gelfyddydau Llantarnam Grange

Cwmbran

8 Ebrill – 27 Mai 2017 

Bywgraffiad 

Gwneuthurwr seramegau sydd wedi’u tanio â choed a chyda gwydredd halen yw Micki. Bu’n gwneud potiau ers iddi gael ei synnu gan y llestri pridd a theracota coch bywiog yn India, lle bu’n teithio pan oedd yn 19 oed. Priodweddau amrwd clai a effeithiodd ar Micki, y ffaith y gallai’r pridd dan ein traed gael ei drawsnewid yn llestri ar gyfer ein defnydd dyddiol. Roedd tanio â choed yn gyffredin yn India ac mae’n dal felly. Mae’n broses ddeinamig o danio sy’n altro corff y clai mewn llu o ffyrdd. Bydd Micki’n gweithio ei hodyn tân coed drafft croes o fewn paramedrau manwl. Mae’r amgylchiadau mewn odyn tân coed yn anwadal ac mae’r effeithiau ar bob llestr yn amrywiol ac yn unigryw. Mae Micki yn adnabod priodweddau seramegau sydd wedi’u tanio â choed ac mae’n eu croesawu a bydd yn eu harchwilio’n drwyadl ym mhob un o’i photiau sydd wedi’u gwneud â llaw.

Ers y cyfarfyddiad addysgiadol hwnnw â seramegau yn India, mae Micki wedi ymroi i’w harfer o wneud crochenwaith. Drwy weithio ac ymchwilio gwneud potiau a thanio mewn odyn fe arweiniwyd Micki i Iwerddon lle bu’n gweithio â Gratten Freyer, i Ffrainc lle bu’n gweithio â Gustave Tiffoche, i Breda yn Sbaen ac, yn fwy diweddar, i Awstralia ac Unol Daleithiau America. Pan oedd ar gwrs Crochenwaith Stiwdio yng Ngholeg Celf Harrow, câi Micki ei dysgu gan Mick Casson, Walter Keeler a Victor Margrie. A hithau’n 26 oed, fe sefydlodd Micki ei chrochendy cyntaf yn gwneud llestri bwrdd gwydredd halen wedi’u tanio â choed yn Bentham, gogledd Swydd Efrog. Ddeuddeng mlynedd yn ddiweddarach fe symudodd Micki â’i theulu i Benrhyn Gwˆ yr yn ne Cymru lle y sefydlodd y Bridge Pottery yn nhrefgordd wledig Cheriton.

Am yr un ynedd ar bymtheg ddiwethaf mae Micki wedi parhau i ddatblygu Bridge Pottery sy’n awr yn cynnwys oriel, sied odyn, gofodau stiwdio, ystafell glai, ac ardaloedd amlbwrpas yn yr awyr agored. Mae’n amgylchedd deinamig a heddychlon lle bydd Micki’n croesawu llawer o grochenwyr, myfyrywyr ac aelodau’r cyhoedd a fydd yn ymweld. Mae sgwrs a chydweithredu creadigol yn hanfodol i arfer Micki sydd, yn ôl ei natur, yn parhau i esblygu a newid gyda phob pot y bydd yn ei danio.

Mae Micki â gwaith mewn sawl casgliad. Mae’r rhain yn cynnwys Amgueddfa Victoria ac Albert,
a Chasgliad y Cyngor Crefftau yn Llundain, Instituut Pieter Brueghel yn yr Iseldiroedd, Casgliad Rudolf Strasser yn Amgueddfa Dinas Lanshut yn yr Almaen, a’r Casgliad William Ismay yn Oriel Gelf Caerefrog. Mae arddangosfeydd diweddar wedi dangos gwaith gan Micki yn y Craft in America Centre yn Los Angeles, y Contemporary Applied Arts yn Llundain, Creabiz yn Nenmarc, Oriel Bevere yng Nghaerwrangon, y Smithsonian Institution yn Washington DC. Mae Micki wedi cy wyno mewn cynadleddau fel y Gynhadledd Tân Coed Ewropeaidd yn Guldageraard, Denmarc a Women and Wood Firing yn Arizona. 

 Micki Scholessingk | Pridd tân a halen

O Bridd, (1)

nid oes ynys

lle mae’r nos yn goleuo’r niwl

a’r niwl yn tywyllu’r nos.

Ni allai’r ia ar allor yr haul

ddal ei afael.

Y tir sy’n las -

fel erioed -,

a rhwng braenar Ebrill a braenar Mihangel, 2020,

a’r boreau braf yn bwrw ofn

wawr i wyll,

daw’r gwanwyn a’r haf 

ac ni chyll yr halen ei flas.

Rhaid cario coed i’r odyn,

cynnau’r tân.

Ac, i gyfeiliant clatsh gwreichionyn,

o’r tir hwn dan ein traed -

y clai lleidiog, gludiog -

crëwn lestri glân.

Drwy’r ia tawdd, daw gwydr y tir

â desglau hardd wedi’r disgwyl hir.

(1)  Gweler y gerdd O Bridd yn Dail Pren gan Waldo Williams

-Mererid Hopwood, Mawrth 2020